Во тоа време, паркот беше култна дестинација за скопјани. Малкумина возеа автомобили, па семејните прошетки најчесто им беа пешки до паркот. Во саботите и неделите, реки од дотерани мајки и татковци со исто толку дотерани деца; пензионерски двојки фатени под рака и облечени во елегантна облека; нашминкани удавачи (девојки кои немаат момчиња, а им дошло време за мажење) на високи штикли и со лаковани ташни; групи од момци, хормонално набилдани, намирисани и тазе бричени, тргнати во извидница по добри женски; пубертетлии на велосипеди кои вишокот енергија го релаксираа возејќи како улави; војници од скопските касарни кои имаат излез...сите тие тргнуваа кон паркот. Ние од Парк-маалото ги мразевме викендите заради оваа, за нас - свирепа окупација. Пред оваа наезда ние бевме беспомошни. Овие непознати луѓе не само што ни’ го напаѓаа паркот, туку ни’ ја загрозуваа и минималната интима што во тие викенд денови се обидувавме да ја најдеме по нашите сокаци затоа што не бираа од каде се’ ќе почнат да надоаѓаат. Ги откриваа сите шорт-катови (а ги имаше неколку) за што побрзо да стигнат до паркот, газеа преку нашите идеално нацртани „школици“ и полиња за „народна“, ги оштетуваа нашите грижливо обликувани шлајки, крадеа од зелените сливи и кајсии од надвиснатите стебла по сокаците, а тие плодови растеа за нас, ги запоседнуваа клупите околу „Кермес“ на кои ние игравме пантомима, и ги празнеа киосците во кои се продаваше сладолед, па ние останувавме со суво грло. И, додека целиот град уживаше во ова френетично пулсирање на паркот во саботите и неделите, ние, како загрозено малцинство, се повлекувавме во некој од маалските дворови и, будно контролирани од нивните сопственици, моравме да се задоволиме со некоја здодевна игра што не предизвикува галама и не иритира лица над четириесет години.
Беше непристојно гласно да зборуваме за нашата викенд-загрозеност зашто знаевме (ни’ беше кажано) дека паркот им припаѓа на сите скопјани. Бевме свесни дека никој не би можел да најде разбирање за нашата посесивност кон паркот. А паркот, таа мистична оаза на нашето детство, беше нашиот втор дом. Ние таму се однесувавме како на свој посед и ги практикувавме културните навики на добри домаќини. На пример, разбеснето викавме по минувачите кои ќе фрлеа отпад по стазите, или по оние кои ќе се насобереа околу чешмите и почнуваа да прскаат наоколу без никаква причина, оставајќи зад себе калливи бари. Ги сметавме за агресори оние кои без никакво стеснување кршеа гранки од расцутените крошни на дрвјата, или береа темјанушки од леите засадени со разнобојни цвеќиња. Во една таква кавга со крадци на нашето цвеќе го извлековме подебелиот крај зашто дојденците, без многу колебање, тргнаа кон нас за физички да се пресметаат.
Но, од понеделникот наутро, почнуваа нашите нови, долги пет минути. Уште рано-рано наутро, пред скопската жештина да го запече асфалтот, боси и разголени ги запоседнувавме првите клупи зад „Гоце Делчев“ и ја почнувавме нашата игра. Со куса пауза во попладневните саати (таков беше куќниот ред во сите семејства), дружбата продолжуваше до доцна навечер. Паркот не престануваше да живее и да трепери и во работните денови. Но тој трепет беше тивок, срамежлив и некако таинствен. Наутро, кога луѓето беа на работа, а и навечер, кога ноќната темнина гарантираше спокој и дискреција, во паркот, покрај нас, скришно пристигнуваа и вљубените двојки. Ние ги знаевме сите двојки. Знаевме точно кога доаѓаат во паркот, која е нивната клупа, која е рутата на нивната прошетка по кривудавите правливи патеки. Сојузнички ги чувавме нивните тајни за љубовта што ги гореше, а ги детектиравме и нивните љубоморни кавги што често завршуваа со раскин. Сепак, дел од тие скопски парови и ден-денес се заедно. Ги гледам како со своите растрчани внучиња повторно се во истиот парк, кој сега е со целосно променет лик: осветлен и некако гол зашто е исчистен од високите стебла што некогаш ја чуваа романтиката на нивната младешка љубов.
Тука беа и пензионерите - неколку подостарени машки друштва кои играа шах или табла во достоинствена тишина, пушејќи Филтер Југославија и пиејќи боза од кај Апче. Но доаѓаа и студенти, кои удобно легнати зад некоја густа грмушка, подготвуваа испити за есенската сесија. И, тоа беше се’. Царство на тишина и опојна оморина во која ја живеевме нашата слобода. Единствени непријатни посетители беа познатите скопски сексуални егзибиционисти, кои знаеја да не’ препаднат од зад некое столетно стебло, отворајќи го мантилот што го носеа среде лето и под кој беа голи како од мајка родени. Тогаш трчавме како избезумени низ сенките на платаните, викавме за некој да не’ слушне и, најчесто, чуварот на паркот ќе дотрчаше и ќе тргнеше со својот велосипед во потрага по манијакот.
Лелеавиот мирис на паркот го чувствувавме и доцна во ноќта од нашите постели. Во врелината на скопското лето, низ ширум отворените прозорци, ги слушавме повремените крици на лавот од зоолошката градина и, веднаш потоа, пискливиот одговор на хиената. Градот спиеше, топлината не’ опиваше, а паркот ги чекаше нашите нови утрински дружења.
Кога малку пораснавме, во пост-хипи времето, почнавме да се облекуваме по теркот на нашите рок идоли, да имаме долги разбушавени коси, и да се собираме во поголеми групи пред „Кермес“. Во еден стар џубокс, сместен внатре во кафеаната, уфрлавме паричка за веднаш потоа од габаритните звучници поставени на терасата да заечат акордите на нашите омилени хитови: Bridge over Troubled Water (Simon and Garfunkel), Heart of Gold (Neil Young), Killing Me Softly (Roberta Flack)...Навечер знаевме да седнеме во „Езерце“, каде се подготвуваа најубавите сендвичи со плескавица што ги нудеа под името сендвич „Калифорнија“.
Во паркот проодевме, пораснавме и созреавме. Набрзо потоа тргнавме по своите животни патишта. Исечените стари стогодишни стебла, урнатиот „Кермес“ и демолираното романтично „Езерце“ ги однесоа со себе тајните на нашето детство и бранувањата на нашата најрана младост.
No comments:
Post a Comment