Дуњите на дедо ми

Дедо ми беше многу работлив и чесен човек. Не преувеличувам ако кажам дека до денес не наидов на човек кој би му бил сличен по тие доблести, освен, можда, татко ми, неговиот син. Таа чесност, и тоа работење до доцна во ноќта, му донесоа на дедо ми толку почит во семејството и меѓу бројните пријатели, што некои негови, помалку пријатни особини, малкумина ги сметаа за важни. Од семејството, за возврат, бараше дисциплина, ред и трудољубивост, и остварување на некои негови посебни желби. Една од тие желби беше во дворот да има засадено дуњи. Една на влезот, до капијата од ковано железо обоена во црно, и уште една под прозорецот на спалната соба, за во раните мајски утра да може од постелата да им се радува на бело-розикавите латици на расцутената крошна. Баба ми, пак, чезнеше за чемпрес на влезот во градината, но не успеа да се наметне пред цврстите барања на строгиот сопруг. Така, во моите сеќавања за куќата на дедо ми во центарот на Скопје, секогаш ја гледам бежовата двокатница од 1927, скриена зад убаво гравираната железна ограда и дуњата на влезот, од булеварот ЈНА.

Двете дуњи беа дел од нашиот живот во дедовата куќа. Беа израснале во вистински убавици, со стројни, исправени стебла и раскошно разгранети крошни. Во лето, тоа беа најубавите сенки во дедовиот двор, па под едната, онаа под спалната соба, баба ми беше поставила клупа, на која хеклаше заедно со пријателките од комшилукот, или пиеше кафе со ќерка и’, мојата тетка. Под таа дуња ги напишав првите стихови од моите невини детски песни, и ги прочитав Том Соер и Малечката Фадета, омилените книги од предпубертетската возраст.

Дуњата на влезот, пак, беше наше љубовно стебло. На неа се имаат качувано срамежливите додворувачи на мојата убава сестра, кои, мушнати меѓу густите зелени лисја, тајно ја ѕиркале како, онака бујна и руса, седи во дворот и долго разговара со баба ми. Под таа дуња, братучетка ми се бакнуваше со нејзиниот дечко-тенисер, не знаејќи дека ние, помалите двајца, љубопитно посматраме пикнати меѓу грмушките од зеленика. Години подоцна, под дуњата на влезот за прв пат ме бакна еден убав Симон, кој, иако не ми стана дечко, секогаш ќе го памтам токму по мирисот на расцутеното дрво што му се вовлече во кошулата по нашето долго шепотење.

Дуњите на дедо ми раѓаа многу. Полни торби со крупни жолти плодови баба ми им делеше на роднините, а од она што ќе останеше го правеше најубавото слатко и го вареше најубавиот компот, во кој рендаше по малку коричка од лимоните на дедо ми. Десетина дуњи редеше врз шифоњерите од дабово дрво во спалната соба, па таму цела есен и зима се ширеше опоен, но свеж мирис. На штирканите бели чаршави на баба ми, со мирис на дуњи во собата, еден декемвриски ден пред многу години се затворија за секогаш очите на мојот чесен и работлив дедо. Над неговиот вечен дом и ден-денес, исправена и јадра стои една дуња, што баба ми ја засади за негов спокој, за да почива во мирисот што тој најмногу го сакаше.